Frax Finance: Frax Stablecoin ลูกผสมของความรวมศูนย์และกระจายศูนย์ (Part I)

6 min readApr 18, 2022

Frax Fiannce Part II เล่าเรื่อง FPI/FPIS อยู่ลิ้งค์นี้ครับ

TLDR อธิบายแบบง่ายๆ

Frax เป็น Fractional-Aglorithmic Stablecoin ที่ตอนนี้ 86% มาจาก Collateral อีก 14% มาจาก Algorithm ในการเบิร์น FXS (Gov Token) แทน
ยิ่ง Frax ใช้มากขึ้น FXS จะถูกเบิร์นมากขึ้น อาจจะทำให้ราคา FXS ขึ้น
อนาคตจะมี FPI Stablecoin ที่จะใช้ Frax ในการสร้าง ดังนั้นถ้า FPI มาจริง FXS ก็จะถูกใช้เยอะขึ้น
4Pool ร่วมกับ UST และมีแนวโน้มเปิดตัว Frax Chain บน Ethereum Rollup เป็น Catalyst สำคัญ
โมเดลนี้เคยแตกไปแล้วนั่นคือ Iron Finance แต่ Frax ก็มีการอัพเกรดขึ้น DYOR ครับ

สวัสดีครับ ตอนแรกว่าจะทำบทความรวมแล้ว แต่ Frax Finance ดันออก Stablecoin ที่โตตามเงินเฟ้อเรียกว่า FPI ฟังดูน่าสนุกดีเลยจะมารีวิวให้ฟัง แต่จะข้ามหน้า Frax ตัวก่อนก็ไม่ได้เพราะมีส่วนที่โยงกันอยู่ เพราะฉะนั้นจะแบ่งเป็น 2 Part อันแรกเกี่ยวกับ Frax อีกอันเกี่ยวกับ FPI ใครรู้เรื่อง Frax อยู่แล้วก็ข้ามบทความนี้ไปได้เลยครับ

โอเค มาเริ่มกันที่ Frax Stablecoin ตัวแรกกันก่อนนะครับ

**คำเตือน ไม่ใช่คำแนะนำในการลงทุนนะครับ

Frax Finance

แพลตฟอร์มที่สร้าง Frax ซึ่งเคลมว่าเป็น Fractional-Algorithmic Stablecoin ตัวแรกของโลก
แปลเป็นไทยว่า Frax ถูกแบคด้วยสินทรัพย์ค้ำประกันส่วนหนึ่ง อีกส่วนหนึ่งใช้ Algorithm
นึกภาพว่ามันคือ Iron Finance ที่ระเบิดไปแล้ว (แต่กลับมา Peg แล้วนะ) นั่นแหละครับ แต่ออกมาให้ไม่ Ponzi ขนาดนั้น
Frax Finance TVL 3.58b อันดับ 13 ของทั้งหมด
สร้างตอนเดือนธันวาคม 2020 (อายุ 17 เดือน)
สร้างบน Ethereum เป็นหลักแต่ตอนนี้ Bridge ไป Polygom, Avalanche, BNB, Fantom, Harmony และ Moonriver ได้แล้ว
Frax Stablecoin มี TVL เป็นอันดับ 7 ของทั้งหมด และเป็นอันดับสูงสุดของ Fractional-Algorithmic Stablecoin
Frax เป็น Stablecoin ส่วน FXS เป็น Governance Token มี Max Supply 100m ในตอนเริ่มต้น (จะลดลงเรื่อยๆจากการสร้าง Frax)
เคยหลุด Peg สูงสุดที่ 0.89 ดอลลาร์ กับขึ้นมากสุด 1.14 ดอลลาร์ในช่วงแรก และค่อยๆเหวี่ยงน้อยลงเรื่อยๆ ถือว่ามีแนวโน้มที่ดีมาก
ผ่านการ Audit จาก Certik และ Trail of Bits
Founder คือ Sam Kazemian เคยทำ Everipedia เป็น Online Encyclopedia คล้าย Wikipedia
Backer เจ้าหลัก คือ Mechanism Capital, Dragonfly Capital, Parafi Capital และ Crypto.com
Collateral ในปัจจุบันที่ใช้ได้คือ USDC, DAI, FEI, LUSD, sUSD และ USDP (ใช้ USDC เป็นหลัก)

จุดเริ่มต้น

https://twitter.com/samkazemian/status/1380022644280414212

Sam Founder ของ Frax Finance อธิบายใน Twitter ว่า

หลายคนดูถูก Algorithmic Stablecoin ว่าเป็น Ponzi Game ซึ่งสุดท้ายก็จะพัง และเปรียบเทียบว่าคนชอบ Asset-Backed อย่าง DAI มากกว่า

ซึ่งเขาก็แย้งว่า DAI มีปัญหาเรื่อง Capital Efficiency เหมือนกัน เช่น ETH มูลค่า 160 ดอลลาร์จะสร้างได้ 100 DAI เท่านั้น

ต่างกับ Fractional/Unbacked Stablecoin ที่ไม่มี Cap แบบนี้ ทำให้ต้นทุนถูกกว่า Capital Efficiency มากกว่า และเติบโตได้เร็วกว่า ซึ่งเขาสร้าง Frax ขึ้นมาแล้วยังไม่เคยหลุด Peg เลย

เป้าหมายของ Sam จึงเป็นการค่อยๆสร้าง Fully-Algorithmic Stablecoin โดยเริ่มจากมี Collateral สูงๆก่อน เมื่อคนเริ่มมั่นใจก็จะค่อยๆลด Collateral ไปเรื่อยๆจนเหลือ 0% ในที่สุด

Collateral Ratio (CR)

เป็นอัตราส่วนระหว่าง สินทรัพย์ค้ำประกัน (Collateral) และ Algorithm (เหรียญ FXS)

เช่น ปัจจุบัน CR = 86% แปลว่าใช้ USDC จำนวน 0.86 ดอลลาร์ และ FXS มูลค่า 0.14 ดอลลาร์ ในการสร้าง 1 Frax

0.86 USDC จะถูกเก็บไว้กับ Treasury เพื่อรอ Redeem
Redeem ส่วน FXS มูลค่า 0.14 ดอลลาร์จะถูก Burn ทิ้งออกจากระบบ

แปลว่ายิ่งสร้าง Frax เยอะ จะยิ่ง Burn FXS เยอะ = FXS ควรราคาขึ้นตาม Frax Market Cap

CR จะเพิ่มลดได้ทีละ 0.25% ตามกลไก Algorithmic Market Operations Controller (AMO)

กลไกรักษาราคา

Frax Finance ใช้วิธีการรักษาราคาด้วยการทำ Arbitrage ทั่วไปเลย เช่น

ถ้า Frax > 1 จะมีคน Mint Frax ไปเทในตลาดจนราคาตก
ถ้า Frax < 1 จะมีคนซื้อ Frax ราคาตลาดไป Redeem ในราคาถูก

แต่ที่พิเศษกว่าคือมี Algorithmic Market Operations Controller (AMO) เป็นเหมือนคนควบคุมที่ Frax Finance สร้างขึ้นมาอีกชั้นหนึ่งเพื่อช่วยรักษาระดับราคา Frax, Frax Supply และ CR ให้อยู่ในจุดดุลยภาพ

Algorithmic Market Operations Controller (AMO) — Frax V2

ชื่อเลียนแบบ Open Market Operations (OMO) ซึ่งเป็นกลไลของ FED (ธนาคารกลางสหรัฐ) ใช้ซื้อหรือขายพันธบัตรรัฐบาลในตลาด จุดประสงค์เพื่อควบคุม Money Supply ในระบบ
AMO ของ Frax Finance ก็สร้างขึ้นเพื่อควบควม Frax Supply ในระบบ ซึ่งกลยุทธ์ AMO จะมีส่วนประกอบอยู่ 4 อย่างคือ

1) Decollateralize: ใช้ในกรณีที่ Frax > 1 ซึ่งตีความได้ว่าคนมั่นใจใน Frax กันเยอะ เป็นโอกาสให้ Frax Finance ลดการใช้ Collateral ลง แล้วหันไปใช้ FXS มากขึ้น

2) Market operations: ใช้ในกรณีที่ Frax = 1 และ CR อยู่ในจุดดุลยภาพแล้ว AMO จะใช้กลยุทธ์อะไรก็ได้ที่ไม่กระทบราคา Frax และ CR เช่นเพิ่มสภาพคล่องเข้าไปทั้ง USDC และ Frax พร้อมกัน

3) Recollateralize: ใช้ในกรณีที่ Frax < 1 ซึ่งตีความได้ว่าคนไม่มั่นใจใน Frax จึงต้องลดสัดส่วน FXS และเพิ่ม USDC ให้มากขึ้นจากการเพิ่ม CR ในทางปฏิบัติ Frax Finance อาจจะหยุดลงทุนบางส่วนเองแล้วมา Redeem Frax ออกมาจาก Curve จนทำให้ Frax ราคากลับมา 1 (มีอีกหลายท่าแล้วแต่ AMO ลงทุนในไหน)

4) FXS1559: ตั้งชื่อตาม EIP1559 ของ Ethereum ที่จะมีการเบิร์น ETH ไปบางส่วนในการทำธุรกรรม สำหรับ FXS1559 ก็จะใช้ส่วนที่เกิน CR ในการ Burn Frax/FXS ทิ้งไปจากระบบ

ส่วนประกอบ 4 อย่างของ AMO เป็นเหมือน Framework ที่เอาไปใช้ได้กับทุกกลยุทธ์ เช่น

(1) Collateral Investor AMO ที่จะเน้นไปทางปล่อยกู้เอาดอกเบี้ย

(2) Curve AMO ที่จะเน้นไปที่การเพิ่มสภาพคล่องใน Curve

(3) Uniswap v3 Liquidity AMO ที่จะลงทุนใน Concentrated Liquidity

(4) Collateral Hedge AMO เป็นการลงทุนในคู่เหรียญตรงข้ามกัน ทำให้ Collateral จะมีมูลค่าคงที่เสมอ

ยกตัวอย่างเช่น iSynths ของ Synthetix อย่าง iBTC จะมูลค่าสวนทางกับ BTC เสมอ ทั้งคู่จะจับเป็น iBTC-BTC LP และมูลค่ามี Max/Min Limit มูลค่าจึงคงที่เสมอ

(5) Tornado Cash AMO จะเป็นการ Mint Frax เข้า Tornado Cash โดยตรงจะได้กำไรจาก Optimization Cost และยังเพิ่มความเป็นส่วนตัวให้มากขึ้น

(6) DAO ยังมีได้อีกหลากหลาย และเอาไปโยงกับ DeFi Paltform อื่นๆได้ตามต้องการ นอกจากนี้ ถ้าใครเก่งก็สามารถเสนอกลยุทธ์ของเราเองได้ผ่าน Governance

ขอยกตัวอย่าง Curve AMO ให้ดูหนึ่งตัวให้พอนึกภาพออกนะครับ

(1) Decollateralize: Frax > 1 ต้องลด CR ด้วยการใช้ Collateral ใน Treasury Mint Frax ใส่ลงไปใน Frax3CRV Pool การใส่ Frax ไปข้างเดียวจะช่วยกดราคา Frax ให้กลับมาที่ 1 ดอลลาร์ และจะช่วยใช้ FXS และ Burn FXS มากขึ้นอีกด้วย

(2) Market operations: Frax = 1 และ CR อยู่ในจุดสมดุลแล้ว เพราะฉะนั้นท่าที่ใช้จะต้องไม่กระทบราคา Frax และ CR เช่น การนำ Treasury ที่เหลือใช้มาเพิ่มสภาพคล่อง Frax3CRV Pool เพื่อเก็บค่า Fee, CRV และ CVX ช่วยทำให้เกิด Deep Liquidity และยังหายรายได้เพิ่มได้อีกด้วย

(3) Recollateralize: Frax < 1 ต้องเพิ่ม CR ด้วยการดึง Frax ออกจาก Frax3CRV Pool ทำให้ราคา Frax กลับมา 1 ดอลลาร์ แล้วหลังจากนั้นจึงดึงสภาพคล่องใน Frax3CRV ออกมาทั้งคู่เพื่อเพิ่ม USDC ใน Treasury ทำให้ CR กลับมาเพิ่มขึ้น

(4) FXS1559: ทุกๆวันจะนำรายได้จาก Fee ใน Curve บางส่วนมามา Mint Frax เพื่อซื้อ FXS ไป Burn

Lock FXS ได้ veFXS

นอกจาก FXS จะใช้ไปฟาร์มที่ต่างๆ หรือเก็บไว้สร้าง Frax แล้ว ถ้าเราเอา FXS มา Lock ตั้งแต่ 3 วัน — 4ปี ยิ่งลอคนานยิ่งได้ veFXS มาก ซึ่ง veFXS เป็น Yield-Bearing Token ที่จะสะสมมูลค่าและใช้โหวตได้ซึ่งลอคมาจาก Vote-Escrowed ของ Curve ผมจะสรุปประโยชน์ของการลอค FXS ไว้ดังนี้ครับ

(1) ได้สิทธิ์โหวต Proposal ต่างๆของ Frax Finance

(2) Farming Boost Pool ที่เราฟาร์มอยู่ได้ ซึ่ง veFXS จะ Boost ได้จำนวนจำกัด ถ้าเราฟาร์มเยอะก็ต้องถือ veFXS เยอะ

(3) กำไรจาก AMO 50% จะเอามาแจกให้คนถือ veFXS

(4) รับ Aidrop ต่างๆ เช่น วันที่ 9 เมษายน 2022 แจก FPIS ที่ใช้คู่กับ FPI Stablecoin (รีวิวใน Part II)

(5) ปัจจุบันมีคนลอค FXS 63.41% ของ Circualting Supply โดยเฉลี่ยจะลอคอยู่ที่ 1.82 ปี มี APR เฉลี่ย 4.53% (ลอคกันเยอะมากทั้งๆที่ APR ต่ำ ไม่รู้ตอนแรกมันจนจนหลงผิด หรือว่าหวัง Airdrop กันแน่)
**แต่เอา FXS ไปฝากที่ Convex ได้ APR 27.03% จาก CVX+FXS

เรื่องจิปาถะเกี่ยวกับ Frax Finance

(1) แว่บแรกที่ผมอ่าน ยอมรับเลยว่าไม่น่าจะไปได้ไกลเพราะมันเหมือน Iron Finance เป๊ะเลย แต่พออ่านไปเรื่อยๆ เห็นพัฒนาการ และ Use Case ที่เพิ่มขึ้นจริง ไม่ใช่ Ponzi ที่วนเงินตัวเองอยู่ในแพลตฟอร์มตัวเอง เลยรู้สึกโอเคกับ Fractional-Algorithmic Stablecoin มากขึ้น แต่เรื่องที่มันจะไปได้ไกลแค่ไหนต้องรอติดตามไปเรื่อยๆ ผมไม่แน่ใจเลยครับ

(2) Frax Finance เคยเป็นผู้ Bribe FXS ให้กับคน Lock CVX (ถือ vlCVX) ใน Convex Finance อันดับหนึ่งเพื่อชิ่งให้เอา veCRV ไปโหวตให้ Curve แจก CRV Pool Frax3CRV (Frax-USDC-USDT-DAI) อีกที ทำให้ Frax มี APR สูงจนเกิด Deep Liquidity (โหวตทุก 2 สัปดาห์) แต่ตอนนี้ไม่เห็น Frax โหวตใน Convex แล้ว เข้าใจว่าจะไปร่วมโหวต 4Pool (Frax-UST-USDT-USDC) แทน แต่ก็ยังไม่เห็นใน Convex อาจจะต้องรอหน่อยครับ

(3) Frax x UST (4Pool): เมื่อไม่กี่สัปดาห์ก่อน Do Kwon Founder ของ Terra Chain ประกาศว่าจะสร้าง 4Pool ประกอบด้วย USDC-USDT-UST-Frax เพื่อสร้างสภาพคล่องให้ UST และ Frax ซึ่งมีแผนจะกว้านซื้อ CVX มาเพื่อใช้ในการโหวต Gauge Curve ทุก 2 สัปดาห์เพื่อห้ 4Pool ได้รับ CRV Emission สูงสุด ทำให้มีคนมาเพิ่มสภาพคล่องมากขึ้นนั่นเอง เป็นดีลที่ Frax รับส้มไปเต็มๆ และคนซวยที่สุดคือ Dai ที่จะมี 3Pool (USDC-USDT-Dai) อยู่เป็นตัวหลักมาตลอด

(4) Frax Chain: Sam ตอบใน Telegram ว่าอาจจะสร้าง Frax Chain ซึ่งเป็น Rollup บน Ethereum รายละเอียดยังไม่ชัดเจนแต่คิดว่าคงคล้ายๆการสร้าง Subnet ของ Avalanche ที่เราจะได้เห็น FXS ใช้เป็น Gas ก็ได้

(5) Frax มีค่า Decentralization Ratio (DR) ซึ่งแสดงภายในว่ามีสินทรัพย์ค้ำเป็นอะไรบ้าง เช่น ถ้า USDC จะ Decentralization 0%, Fei 90%, LUSD 100%, DAI 51.1% เป็นต้น ปัจจุบัน Frax มี DR 31.13%

(6) Frax จะใช้ในการสร้าง Frax Price Index (FPI) ซึ่งเป็น Stablecoin ตัวใหม่ของ Frax Finance รายละเอียดจะอยู่ใน Part II นะครับ

ความเสี่ยง

(1) Smart Contract Risk: แพลตฟอร์มใดๆก็ตามอาจโดน Exploit ได้เสมอ ยิ่งใช้โมเดลแปลกๆแบบนี้ก็อาจจะต้องระวังเป็นพิเศษ

(2) De-Peg Risk: ถ้าเกิดว่า FXS = 0 เราอาจจะเคลม Frax กลับมาได้แค่ 0.86 USDC เท่านั้น เหตุการณ์แบบเดียวกับ Iron Finance หรือ Bean

(3) Few Use Cases: ปัจจุบัน Frax เริ่มใช้แพร่หลายไปหลายที่และหลายเชน แต่ก็ยังไม่ถูกไว้วางใจระดับเป็น Trading Pair ใน Exchange ต่างๆ แต่อย่างไรก็ตามมันก็มีแววดีขึ้นเรื่อยๆแหละในเรื่อง Market Cap ที่โตขึ้นเรื่อยๆ

(4) Proposal Exploit: อันนี้เขียนเผื่อไว้จากกรณีของ Bean ที่โดนโจมตีผ่านการเสนอ Proposal และ Frax Finance เองก็มีการเสนอกลยุทธ์ AMO ใหม่ๆซึ่งอาจจะแอบสอดไส้ได้

สรุป

Frax Stablecoin เป็นอีกหนึ่งการแก้ปัญหา Overcollateral ที่ทำให้ใช้เงินต้นแบบไม่มีประสิทธิภาพ พร้อมทั้งใช้ Algorithm แค่ส่วนหนึ่งจนคนเริ่มมั่นใจแล้วค่อยๆลดสัดส่วน Collateral ลง ก็ถือว่าเป็นไอเดียที่โอเคมาก แต่ก็เคยเห็น Iron แตกมาแล้ว ก็เลยไม่รู้ว่าโมเดลนี้จะรอดมั้ย อย่างไรก็ตามถ้าคิดจะลงทุนใน DeFi ให้บริหารความเสี่ยงให้ดีนะครับ อย่าลงในแพลตฟอร์มเดียวหรือฝากความหวังไว้กับ Stablecoin ตัวเดียว ถ้าแตกก็คือจบ ซึ่งอะไรก็เกิดขึ้นได้ทั้งนั้นครับ